بسم الله الرحمن الرحیم
حکم وحدت آفرین
((نظمیه ی شاه دستور حکومت نظامی داده بود. امام اما فرمان داده بود که مردم به خیابان ها بریزند. اوضاعی بود؛ در همین احوال راهی منزل یکی از اساتید بودیم که بسیار برای ما زحمت کشیده بودند و حق استادی به گردنمان داشتند. بر ایشان وارد شدیم در حال مطالعه بودند، ما که منتظر عکس العمل ایشان در مقابل فرمان امام بودیم خیلی متعجب شدیم که ایشان اینجا نشسته اند و مطالعه می کنند. دقت کردم دیدم کتاب التقیه البحارالانوار را می خوانند تا ببینند اکنون جای تقیه هست یا نه؟!))
ماجرایی است که آقای جوادی(حفظه الله) نقل می کنند[1] ماجرا را که می شنویم ظاهرا با یک امر مسلم مواجه شده ایم؛ که چرا الآن که امام گفته بریزید توی خیابان ها مطالعه می کنید؟ الآن که وقت عمل کردن است. آری قضاوت درست است اما اگر دقت کنیم می بینیم که برای خود ما بارها این مسئله رخ می دهد لکن چون اهل تدقیق در مسائل نیستیم ساده از کنارشان می گذریم... .
با خود می اندیشیدم که ایام ربیع همیشه زمانی است که یادمان می افتد وحدت چیست؟ و لزوم پایبندی به آن چه حکمی دارد؟ تفرقه از نظر شیعه چه حکمی دارد؟ لعن کردن به قاتلین حضرت زهرا(س) چطور؟ بر آن شدم تا ابتدائا تفاوت حکم و فتوا را بیان کنم و پس از آن ببینیم نظر حاکم نظام اسلامی در این زمینه چیست و آیا لزوم پایبندی به آن وجود دارد و یا خیر؟
حکم و فتوا
فتوا یعنی خبر دادن از احکام شرعی که به استنباط فقیه می باشد. در فتوا فقیه فقط از آنچه در منابع شرع نسبت به احکام خمسه تکلیفیه(وجوب و حرمت و اباحه و...)مشخص شده است خبر می دهد اما در حکم، ولی امر و حاکم جامعه اسلامی مطابق مصالح زمان و مطابق احکام شرع برای مصلحت جامعه اسلامی حکمی صادر می کند. این حکم با فتوا در چند مورد تفاوت دارد:
1. فتوا خبر از دستورات شرع است ولی حکم علاوه بر خبر دستور به اجراست که در حیطه ی اختیارات ولی فقیه و مطابق با شان حاکم است حال آنکه فقیه بما هو فقیه چنین شانی ندارد.
2. فتوا کلی است یعنی نظر فقیه با توجه به منابع شرع، نسبت به مسائل مختلف می باشد، ولی اینکه مکلف بخواهد انجام دهد یا خیر بسته به تشخیص خودش است[2] به خلاف حکم حاکم که علاوه بر اینکه اصل نظر اسلام را بیان می کند نسبت به موارد جزئیِ خارجی، مطابق با مصالح اسلام و مسلمین و جهان اسلام اظهار نظر کرده و حکم به الزام در اجرای آنها می دهد. پس حکم حاکم علاوه بر اینکه خصوصیات فتوا را دارد، در تشخیص فعل هم حق دخالت دارد.
3. حیطه عمل مطابق فتوا برای خود فقیه و مقلدان وی است در حالی که با صدور حکم همه افراد جامعه اسلامی ملزم به انجام آن می باشند. خواه مقلدِ ولی فقیه باشند و یا نباشند و خواه اصلا مقلد باشند و یا مجتهد و صاحب فتوا، باید از حکم تبعیت و در اجرای آن بکوشند. در ذیل همین بحث برخی فقها فتوا دارند بر وجوب تحقق مهمات حاکم اسلامی ولو اینکه حاکم، حکم هم نکرده باشد[3].حال کلام مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) را با هم مرور می کنیم:
((من اعلام کردهام، باز هم تأکید میکنم: خط قرمز از نظر نظام اسلامى و از نظر ما، عبارت است از اهانت به مقدسات یکدیگر. آن کسانى که نادانسته، از روى غفلت، گاهى از روى تعصبهاى کور و بیجا، چه سنى و چه شیعه، به مقدسات یکدیگر توهین میکنند، نمیفهمند چه میکنند. بهترین وسیله براى دشمن همینها هستند؛ بهترین ابزار در دست دشمن همینها هستند؛ این خط قرمز است))[4]
((افرادى را هم از بین شیعیان مىشناسیم که فقط مسئلهشان مسئلهى نادانى نیست، بلکه مأموریت دارند براى اینکه ایجاد اختلاف کنند- به مقدسات اهل سنت اهانت مىکند، عرض مىکنم: رفتار هر دو گروه حرام شرعى است و خلاف قانونى است.))[5]
((لازم مىدانم مؤکداً از مردم عزادار در ایران و عراق و سایر نقاط جهان درخواست کنم که از هرگونه عملى که به تعارض و دشمنى برادران مسلمان مىانجامد جدا پرهیز کنند. یقیناً دستهایى در کار است که شیعیان را به تعرض به مساجد و مکانهاى مورد احترام اهل سنت وادار کند. هرگونه اقدامى در این جهت کمک به مقاصد دشمنان اسلام و دشمنان ملتهاى مسلمان و شرعاً حرام است.))[6]همانگونه که از کلام حضرت آقا واضح می گردد ایشان این مسئله را هم نظر اسلام می دانند یعنی فتوایشان این است و هم از جانب خودشان به عنوان ولی فقیه مطرح می کنند یعنی حکم بر آن می کنند. لازمه آن عدم انجام هر گونه عملی است که منجر به تعارض و دشمنی میان مسلمین می شود و این حکم بر هر فرد مسلمان واجب می شود
.هفته وحدت گرامی باد
[1] البته با مقداری تصرف به نگارش آمده است
[2] مضمون جمله معروف (تشخیص وظیفه فعلی مکلف به عهده خودش می باشد)
[3] فتوا متعلق به آیت الله میرزا جواد تبریزی است.
[4] بیانات در جمع مردم استان کردستان در میدان آزادى سنندج22/ 02/ 1388
[5] بیانات در جمع مردم استان کردستان در میدان آزادى سنندج22/ 02/ 1388
[6] پیام رهبر معظم انقلاب اسلامى به مناسبت هتک حرمت حرم مطهر حضرات عسکریین علیهماالسّلام03/ 12/ 1384
