بسم الله الرحمن الرحیم
دعای روز هفتم
اللَّهُمَّ اَعِنّی فیهِ عَلى صِیامِهِ وَ قِیامِهِ،
خداوندا! در این روز مرا بر روزه گرفتن و اقامه نماز یاری کن
وَ جَنِّبنی فیهِ مِن هَفَواتِهِ وَاثامِهِ،
و از لغزش‌ها و گناهان دور ساز
وَ ارْزُقنی فیهِ ذِکْرَکَ بِدَوامِهِ،
و ذکر دائم نصیبم فرما،
بِتَوْفیقِکَ یا هادِیَ المُضِّلینَ.
به حق توفیق و بخششت ای رهنمای گمراهان عالم!
1. روز هفتم را هم با استعانت از خدا متعال شروع می کنیم. دقت در این ادعیه روزانه نشان می دهد که پیغمبر اسلام با آن عظمت و بزرگی هیچ امری را بدون اتکال و کمک از خدای طلب نمی کنند.
توبه و استغفار، ترک گناه معصیت و اکنون هم که انجام روزه و واجبات را با استعانت خدا می خواهیم انجام بدهیم.
تذکر بر این مطلب انسان را همیشه در محضر قدس الهی حفظ می کند، اینکه هیچ جنبنده ای تکان نمی خورد مگر به اذن الهی، پس عبد سالک الی الله نباید این توسل و توجه را حتی لحظه ای از دست بدهد.
در این روز از خدا بر انجام "صیام" و "قیام" کمک می طلبیم.
صیام در لغت[1] به معنای امساک و پرهیز کردن است، یعنی کاری را انجام ندادن، مثل صحبت نکردن، نگاه نکردن، غذا نخوردن؛ اما در شرایع الهی به معنای امساک و پرهیز با شرایط خاصی است، در اسلام روزه به معنای پرهیز از مسائل10یا 11گانه آنهم در ساعات معینی از شبانه روز، اما در ادیان سابقه انحاء دیگری هم از روزه بوده مانند پرهیز از خوردن غذاهای گوشتی یا روزه سکوت حضرت مریم که در قرآن به آن اشاره شده است:
إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنْسِیًّا[2]
اهمیت روزه
در روزه یکسری خصوصیات وجود دارد که باعث تمایز از ما بقی واجبات می شود.
یکی مسئله قوت نفس و مبارزه با مطالبات متعدد نفس است. نفس آدمی به نحوی است که هر چه به هرچه به درخواستهای او تن دهی بازهم بیشتر می خواهد و نهایتی برای مشتهیاتش وجود ندارد، اما خدای متعال با واجب کردن روزه، ایست اجباری به ما می دهد و باعث بیداری روح انسان در مقابل خواهش های جسمانی وی می شود.
این راهی که خدای متعال برای تربیت انسان در نظر گرفته تنها راه قوی شدن اراده انسان است، اراده و قدرت تقوای انسان فقط با یک راه تقویت می شود آنهم عمل کردن است. تا عمل نشود نفس و اراده قوی نمی گردد و هیچ راه دیگری هم وجود ندارد.
از دیگر خصوصیات روزه مسئله نفی و مبارزه با نفاق درونی انسان هاست، واجبی مثل روزه به نحوی است که انسان منافق به راحتی می تواند آن را انجام ندهد و تظاهر با آن کند. آدمی با امتحان نفس خویش در ماه رمضان بر حفاظت و مراقبت از باقی ماند بر روزه می تواند اندازه نفاق خود را بررسی کند. اینکه علاوه بر تظاهر به روزه در ماه رمضان در خفا هم روزه دار است یا نه؟!
قیام چیست؟!
قیام مصدر است و از ریشه (ق و م) گرفته شده است به معنای، بپا داشتن و استوار ساختن، این لغت در ادبیات روایی و قرآنی بیشتر به معنای نماز بکار می رود و معنا را باید با قرائن آن تشخیص داد.
اقامه صلاه
در فارسی وقتی می خواهیم در مورد نماز صحبت کنیم، بهم می گوییم که آیا نماز خوانده ای؟!
خواندن یا قرائت کردن در لسان دینی در مورد ادعیه و قرآن بکار می رود، اما در مورد نماز از کلمه اقامه استفاده می شود، همانطور که در اذان و اقامه می گوییم؛ قد قامت الصلاه؛ این تعبیر نشان می دهد که صلاه بیان یکسری الفاظ به تنهایی نیست. نماز استوار ساختن و انجام دادن یک مجموعه از مسائل است که قرائت الفاظ قسمتی از آن است، اینکه خدای متعال در اذان می گوید، حی علی خیر العمل، باید هر مسلمان حق جو را به این سوال برساند که
آیا من واقعا نماز را بهترین اعمال می دانم؟!
آیا هیچ کاری را بر نماز ترجیح نمی دهم؟!
اگر نماز را بهترین اعمال نمی دانم، باید دعای امروز را با توجه بیشتری بخوانیم: اللَّهُمَّ اَعِنّی فیهِ عَلى صِیامِهِ وَ قِیامِهِ
2. عمل کردن برای رسیدن به کمال انسانی دو بال دارد، یکی انجام اعمال مطلوب خدای عالم و دیگری اجتناب از انجام آنچه از آن نهی شده ایم.
خاطرم هست که مرحوم آیت الله خوشوقت همیشه تاکید داشتند که ترک محرمات مقدم بر انجام واجبات است.
بسیاری از علمای اخلاق هم همین مساله را بیان کرده اند و یادآور شده اند که انجام واجبات مثل جمع کردن گندم در انبار است در حالی که انجام محرمات مثل به آتش کشاندن این گندم ها است، پس تا وقتی که این آتش را از انبار دور نکنیم مدام گندم های ذخیره، نابود می شوند.
در این فقره از دعا به دو قسم از چیزهایی که موجب دوری ما از خدا می شود اشاره شده است، یکی کلمه{الهفوه} است که به معنای اشتباه و لغزش است؛ یکی هم کلمه {اثم} به معنای گناه و چیزی که از رسیدن به ثواب مانع است.
پس ما از دو گونه عملکرد پرهیز کنیم، یکی گناهان است که واضح است و نیاز به توضیح ندارد و دیگر اشتباهات و خطاها هستند، خطاهای انسان گاهی باعث می شود که انسان سالها از مسیر حق و معنویت دور بشود.
کودکی که بالغ نیست طبیعتا گناه و معصیت هم ندارد، اما این کودک اگر اشبتاهی انجام دهد مثلا به تصاویر نامناسب و یا مشروبات الکی دسترسی پیدا کند، آثار مخرب این اشتباه تا سالها دامن گیر وی خواهند شد.
پس باید از دو مقوله به خدا پناه ببریم و از او بخواهیم که این گناهان و اشتباهات را از ما دور کند.
3. مطالب امروز طولانی شدند، در دعاهای آینده در مورد ذکر بیشتر صحبت می کنیم فقط نکته ای را اینجا در مورد {دوام} یادآور بشویم. آنچیزی که انسان را به عاقبت بخیری می کشاند دوام بر انجام واجبات و ترک محرمات است، اگر دوام نباشد و اگر مراقبت نباشد که به این دوام اتصال به خدای عالم منتهی نشود، ولو اینکه ششهزار سال عبادت بکنیم، ممکن است عاقبت بخیر نشویم. اعوذ بالله من الشیطان و من نفسی
4. {ضال} به معنای گمراهی و کج شدن از مسیر حق است، چه کم و چه زیاد، چه عمدی و چه غیر عمدی، نقطه مقابل ضلال هدایت است.
البته هرگاه ضلال در کنار مغضوبین بیاید معلوم می شود که ضالین فقط آنهایی هستند که بغیر عمد از صراط مستقیم منحرف شده اند.
اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ *صِراطَ الَّذینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّینَ[3]
با این اوصاف که ضلال، انحراف از راه مستقیم است چه به اشتباه و چه به گناه، باید تضرعمان شدید شود و تنها نقطه امیدمان توفیق از جانب خدا باشد.
